رویدادهای دو هفته گذشته، سناریوهای سیاهی را که رقابت و کشمکش قطبهای جهانی بورژوازی برای بشریت امروز تدارک می بینند، جلو چشم جهانیان گرفت. چراغ سبز اولیه جو بایدن به پوتین برای او نتیجه داد. پوتین با گرفتن آرایش نظامی و تهدید اشغال اکراین که خیال میکرد میتواند از آن بعنوان اهرمی برای تحمیل خواستهای خود به اکراین و ناتو و اروپای واحد استفاده کند، به طرف مقابل در راه انداختن پروپاگاند وسیع و قریب الوقوع بودن هر لحظه جنگ و انداختن سایه جنگ بر اروپا و حتی بر جهان میدان داد و آنرا برایشان توجیه پذیر کرد.
پیمان ناتو که موجودیت آن زیر سوال بود، آمریکا علاقه ای به حفظ آن نداشت، جو بایدن با قرار داد سه جانبه، آمریکا، بریتانیا و استرالیا، برای ساختن زیر دریائی های اتمی مورد نیاز استرالیا، شکاف بیشتری را در ناتو ایجاد کرده بود. امانوئل مکرون از بی خاصیتی ناتو و ایجاد نیروی نظامی ویژه اروپای واحد، سخن میگفت، ناگهان در “بورس” قرار گرفت و یک شبه به نیاز “مبرم” دول غرب، تبدیل شد طوریکه اکنون جو بایدن میگوید که حفظ ناتو برای او “مقدس است”. نه تنها اکراین که اکنون بر سر دوراهی قرارگرفته است، نه تنها فنلاند و نروژو که مرز مشترک با روسیه را دارند، بلکه سوئد و دانمارک نیز برای دفع تهدید نظامی روسیه پوتین در آینده، به فکر پیوستن به پیمان ناتو افتاده اند.
مشکلات عظیم داخلی آمریکا، ناتوانی جو بایدن در حل آن، بریتانیا و نخست وزیر آن، بی اعتبار در داخل و بی اعتبارتر در خارج، با جامعه ای ول شده در مشکلات آن، تحت الشعاع تهدید و پروگاند جنگی دو طرف قرار گرفت. مسابقه تسلیحاتی جدیدی را در خود کشورهای اروپائی راه انداخت و فروش تسلیحات نظامی را در مرکز معاملات روز قرار داد، همچنین ناسیونالیسم را در اکراین و در اروپا تقویت کرده است. فراتر از اینها، جوشش اعتراض از پائین طبقه کارگر و دیگر مردم محروم به شکاف عمیق نابرابری طبقاتی که خود را در افزایش فقر بیشتر، در ناچیز بودن دستمزدها در مقابل فشار گرانی مایحتاج زندگی روزانه و افزایش بسیار بالای قیمت گاز و برق و به کاهش هر روزه سهم این طبقه از تولید کلیه نیازهای جامعه که خود تولید کننده آن است، علیرغم جدال روزانه با ویروس کشنده کرونا، دارد فعلا زیر فضای تهدید و پروپاگاند جنگ و دود باروتی که به مشام میرسد، خفه میشود. اعتراضاتی که طلایه های آن نه تنها در اروپا، بلکه در دیگر کشورهای سرمایه داری نیز دارد پدیدار میشود. به جای آن، فضای نا امنی، ترس و ابهام و تردید در مورد آینده خود و فرزندانشان را جلو چشمانشان میگیرند. رسانه های دول بورژوای غرب به این فضا دامن میزنند، پوتین نیز نیروی مخرب نظامی خود را به رخ بشریت متمدن میکشد.
این اتفاق هرچند ظاهرا ناگهانی، اما بدون آمادگی قبلی نبود. محصول تغیراتی است که جهان وارد آن شده است. تشدید رقابت سیاسی – اقتصادی قطبهای بورژوائی و اقمار آنان در سطح جهانی، محلی و منطقه ای و خطراتی که طبقه کارگر و بشریت آزادیخواه با آن روبرو است و اکنون می بینیم که دارد آن را تجربه میکند یکی از این موارد است که بیانیه اوضاع جهانی، مصوب پلنوم 43 حزب، روی آن تاکید کرده است. افول تدریجی آمریکا از تک ابرقدرتی و ناکامی آن در خاورمیانه و خروج افتضاح آمیز آن از افغانستان، این رقابت را تشدید کرده است. انعکاس این رقابت را میتوان روی همه مسائل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی امروز جهان دید، از ویروس کرونا گرفته تا ورزش! ماجراجوئی نظامی پوتین در اروپا به هدف بازگرداندن مرزهای مجاور روسیه زیر سلطه خود، آرایش حمله نظامی وسیع در اطراف اکراین، به گروگان گرفتن زندگی و آینده این مردم بدین هدف و تشویق اولیه همراه با تفاهم جو بایدن به پوتین، عکس العمل ناتو، اروپای واحد و دولت آمریکا را باید در این متن قرار داد و تعریف کرد.
این خطرات علیه طبقه کارگر و بشریت آزادیخواه را باید جدی گرفت و برای بسیج نیروی این اکثریت عظیم علیه آن، فراخوان داد. این طبقه، این نیرو، چه در روسیه و اکراین و چه در دیگر کشورهای اروپائی و غیره نه تنها نفعی در کشمکش و تقابل قطبهای بورژوازی، روسیه، ناتو، چین، آمریکا و اقمار محلی و منطقه ای آنان ندارند، بلکه مستقیما علیه آینده خود و فرزندانشان به کار میرود. مشکل طبقه کارگر و دیگر مردم محروم جهان و اکراین، اکنون فقر است، بی کاریست، سطح بسیار پائین دستمزدها و و محروم شدن هر روزه آنان از رفاه اجتماعی و تشدید نابرابری های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی توسط دول و سرمایه دارن بورژوازی در سراسر جهان است. تهدید نظامی پوتین و پروپاگاند جنگی طرف مقابل با دولتی ناتوان و تحت فشار راست افراطی اکراین، بر این خواستهای واقعی و مبرم طبقه کارگر در اکراین نه تنها سرپوش گذاشته است، بلکه آن را نیز تشدید کرده است.
غرب خواهان مدل دمکراسی خود در روسیه نبوده و نیست، این را پوتین نیز میداند. غرب میخواهد روسیه آنچه که هست باشد و منافع سیاسی خود را نیز در این می بیند. قرار نیست دمکراسی غربی هم جایگزین حکومتهای مستبد و سرکوبگر از نوع اسلامی و غیر اسلامی و یا استبداد نظامی ها شود. وجود دیکتاتورها، نظامیان و حکومتهای استبدادی در کنار دمکراسی مدل غرب لازم و ملزوم همدیگرند برای ادامه استثمار طبقه کارگر، مهار این طبقه و تعرض به کارگر و کمونیسم و چپ و آزادیخواهی در سراسر جهان. “دمکراسی پارلمانی” و “دفاع از حقوق بشر” صرفا در خدمت گرفتن امتیازات اقتصادی و سیاسی از این حکومتها و فشار سیاسی بر رقبا بویژه چین و روسیه است.
پوتین به موقعیت فعلی روسیه راضی نیست. در پی ایجاد حیاط خلوتی است که مطالبه کارگر و کمونیسم و هر خواست چپ و آزادیخواهانه ای را در روسیه و مرزهای همجوار روسیه با تهدید و گسیل نیروی نظامی خود به بهانه “امنیت مرزهای روسیه” سرکوب کند، آنچه که در بلاروس و اخیرا در قزاقستان اتفاق افتاد، و هم پالگی های استبدادی خود را در قدرت نگاهدارد. این هدف را جز با تهدید و لشگرکشی و گذاشتن استخوان لای زخم و راه انداختن جنگ قومی در این کشورها نمیتواند تامین کند. مثال ملداوی است، مثال گرجستان است، مثال اعلام استقلال دو منطقه، هرچند فعلا به هدف تهدید، در اکراین نه توسط مردم آن مناطق، بلکه به وسیله دومای روسیه است!
پوتین هم اکنون به بخش زیادی از اهداف خود بویژه با “پیمان همکاری” با کشورهای آسیای مرکزی، دست یافته است. درخواست او برای بازگشتن به معاهده سال 1997، شروع سهم خواهی او بعنوان یکی از قدرتهای جهانی ،از ناتو، اروپای واحد و دولت آمریکا در اتکاء به این موقعیت و هچنین دیدن اختلافات در ناتو، اروپای واحد و موقعیت جدید آمریکا در جهان و حمایت دولت چین از روسیه است. پوتین به اکراین بعنوان دروازه تحمیل سهم خواهی خود در جهان به ناتو و دول غرب و رسیدن به اهداف خود نگاه میکند. اما عکس العمل دول غرب را در این حد انتظار نداشت یا روی آن کمتر حساب کرده بود. ناگهان طرف مقابل را، بعد از رفت و آمدهائی، نه تنها متحد در مقابل خود دید، بلکه ناتو و دول غرب را جسور تر از قبل با گسیل نیرو و امکانات نظامی به کشورهای شرق عضو ناتو و تحکیم مواضع خود، آنچه که پوتین آن را محاصره کردن روسیه توسط ناتو نام نهاده است، روبرو دید.
رهبران سیاسی اکراین در سال 2014 که منجر به درگیری در شرق اکراین و الحاق کریمیه به روسیه توسط پوتین شد، با سحطی نگری و محدود نگری سیاسی خود و تن دادن به فشار بورژوازی راست افراطی اکراین و دویدن به آغوش ناتو، داشتن مرز طولانی خود با روسیه، سرکار آمدن پوتین و روسیه دارای عظیم ترین زرادخانه نظامی و نیروی جنگی، اگر نه در سطح جهان، در اروپا است، نادیده گرفتند و فجایع فعلی را برای مردم اکرین بوجود آوردند. زبان روسی را که جزو زبان دوم در اکرین بود، ممنوع کردند و پروسه اکراینی کردن شرق اکراین را شروع کردند. با این کار، خود را در سر دوراهی ای قرار داده اند. ترس از اشغال اکراین در آینده آنها را به کدام سمت میراند؟ عضویت در ناتو و خریدن ماجراجوئی نظامی پوتین برای خود یا حل مسالمت آمیز اختلافات خود با روسیه پوتین و صرفنظر کردن از آن؟
این سوال که آیا جنگ روی خواهد داد یا نه؟ واقعی است، اما جوابش آسان نیست، پیچیدگی مسائل را باید در نظر گرفت. شروع جنگ با اشغال اکراین توسط پوتین یک احتمال است و هنوز هم برطرف نشده است. میتواند محدود به اشغال شرق اکراین و تحریک کردن بخش جدائی خواه آن و اشغال آن منطقه، منجرشود. جنگ هم الزاما اتمی هم نخواهد بود، اما میتواند در سطح محلی و منطقه ای موجی از کشتار و آوارگی و فقر و گرسنگی را موجب شود. میدیای غرب از قول رهبران سیاسی اروپای واحد و ناتو میخوهند چنین به افکار عمومی جهان القاء کنند که هنوز در مورد اهداف پوتین تردید دارند، در حالیکه میدانند که هدف اصلی پوتین، ممنوع کردن اکراین برای همیشه از عضویت در ناتو است. آیا پوتین به اشغال کامل نظامی اکراین که آینده روسیه و پوتین نیز در آن مبهم و تیره است اقدام خواهد کرد، یا به معلق کردن عضویت اکراین در ناتو و توافقاتی با ناتو و اروپای واحد و آمریکا فعلا تن خواهد داد؟ مسیری که محتمل به نظر میرسد. پوتین نیروی نظامی خود را در اطراف اکراین به هدف گرفتن امتیاز بیشتر نگاهمیدارد، طرف غربی او هم از این برای ایجاد فشار بیشتر به پوتین، تحکیم کردن قدرت ناتو در کشورهای عضو در آن و راضی کردن پوتین به راه حل موقت و نیم بندی، سود می برد.
مساله اصلی اما برای طبقه کارگر و رهبران آن از جمله و بویژ کارگران رادیکال – سوسالیست جنبش کمونیسم کارگری درون طبقه کارگر، نه رفتن در کش و قوس تهدیدات و پروپاگاند جنگی طرف مقابل که اساسا به هدف ایجاد رعب و حشت و ترس از آینده و کشاندن افکار عمومی جهان به این سمت است، بلکه درک خطرات ناشی از رقابت سیاسی و اقتصادی و تهدیدات نظامی قطبهای بورژوازی است که مستقیما علیه طبقه کارگر و آینده دیگر بشریت آزادیخواه عمل میکند.
هم اکنون جنگهای نیابتی اقمار مختلف قطبهای بورژوازی در خاورمیانه، آفریقا و نقاط دیگر در جریان است و ظاهرا پایان ناپذیر شده است که آوارگی و گرسنگی کشیدن و مرگ و میر و استیصال مردم بی دفاع و بی گناه آن را افکار عمومی جهان روزانه شاهدند. طبقه کارگر، رهبران و کارگران رادیکال سوسیالیست آن نباید سکوت کنند. نباید خود را بی وظیفه کنند. باید جنگ و جنگ طلبی و رقابت اقتصادی و سیاسی قطبهای مختلف بورژوائی را محکوم کنند و علیه آن نیرو بسیج کنند. ضروری است که این صف را متحدانه وارد میدان کرد. طبقه کارگر در روسیه و اکراین نه تنها جنگی با هم ندارند، بلکه سالهای طولانی در کنار هم زندگی کرده و علیه وضع موجود با دولت و بورژوازی این دو کشور مبارزه کرده اند. داشتند خصومت ایجاد شده در شرق اکراین توسط پوتین را ترمیم میکردند، پوتین با علم براین یک سال پیش با تهدید اکراین و تحریک نظامیان روسی زبان شرق اکراین به جنگ، آن را به هم زد.
این دوره میتواند و باید به دوره محکوم کردن رقابت و تهدیدات نظامی قطبهای جهانی بورژوازی و گرفتن تفنگها علیه بورژوازی خودی تبدیل شود. این امکان را موقعیت عینی طبقه کارگر در تولید و نتیجتا وزنه سیاسی و اجتماعی مهم این طبقه در این دوره در تقابل با دول بورژوازی و سرمایه داران در سراسر جهان را با شکاف عمیق طبقاتی ای که ایجاد شده است، ممکن کرده است. این وعده و وعید نیست، این واقعیت جهان در دهه سوم قرن بیست و یکم است. در غیاب این آلترناتیو، اوضاع همچنان دست قطبهای بورژوازی و اقمار آنان خواهد ماند. راست افراطی میداندار خواهد شد. می بینیم از قرنطینه ها و واکسن، عوام فریبانه برای نفوذ خود در میان اقشار ناراضی جامعه، استفاده میکند.
17 فوریه 2022