١٦ آذر محصول قیام آبانماه بود. ١٦ آذر نشان داد که جامعه مرعوب نشده است. ساکت نمی نشیند. دانشجویان آزادیخواه و انقلابی با سازماندهی یک حرکت رادیکال و گسترده در ١٦ آذر، با شعار در دفاع از جنبش و مبارزات کارگری و شورایی، در محکومیت سرکوب و کشتار و حمام خون آبانماه و گرامیداشت جان باختگان امیدهای رژیم اسلامی را نقش برآب کردند. رژیم فکر کرده بود که با کشتار وحشیانۀ مردم معترض و دستگیری‌های گسترده و سر به نیست کردن اجساد در اعماق آبها یا در گورهای دستجمعی لااقل برای مدتی جامعه در سکوت مرگبار فرو می رود؛ تصور کرده بود چنان شوکی به جامعه وارد آورده است که مردم برای مدتی در لاک خود فرو خواهند رفت. خانواده های صدها در خون غلطیده به عزاداری خواهند نشست و زانوی غم به بغل خواهند گرفت. اما ١٦ آذر نشان داد که رژیم اسلامی کور خوانده بود.
از اینرو است که ١٦ آذر به یک نقطه عطف مهم در جنبش سیاسی – اعتراضی بدل شد. و همچنین از اینرو است که ما شاهد واکنش‌های بسیار گسترده و گوناگون به ١٦ آذر بودیم. اخبار حرکات گستردۀ دانشجویان آزادیخواه و انقلابی وسیعا پخش شد و موضوع تحلیل‌های مختلف و تعبیرهای گوناگون قرار گرفت. مردم انقلابی، چپ ها و کمونیست ها از این تحرک به وجد آمدند و با افتخار و هیجان آنرا منعکس کردند. از آنسوی، جریانات راست و اصلاح طلبان حکومتی و بعضی جریانات باصطلاح چپ برآشفته شدند و کوشیدند این حرکت را تخطئه کنند و بعضا از موضع باصطلاح “چپ” تحرک دانشجویان و شعارهای آنها را مورد نقد قرار دهند. هیچگاه سابقه نداشته است که یک اعتراض سیاسی این چنین باصطلاح “تیزبینانه” مورد نقد و بررسی قرار گیرد و منتقدین این چنین مته به خشخاش بگذارند و به تحلیل شعارها بپردازند.
چرا اینهمه هیاهو؟
در این بازار نقد و هیاهو سفسطه و مغلطه‌های بسیاری انجام شد. بعضا درباره این تحرک و شعارهایش دروغ پراکنی شد. بطور نمونه یک سازمان چپ برای تخطئه این حرکت حتی اعلام کرد که دانشجویان در اعتراضاتشان هیچ اشاره ای به قیام آبانماه نکرده اند! از این دروغ شاخدارتر وجود ندارد. دانشجویان در بیش از بیست دانشگاه اعتراض سازمان دادند و در شعارهایشان و پلاکاردهایشان سرکوب خونین آبانماه را محکوم کردند؛ عکس برخی از جانباختگان، بویژه کودکان جانباخته را بر روی پلاکارد بدست گرفتند؛ در دانشگاه هنر یک گور سمبلیک بیاد جانباختگان ناپدید شده درست کردند و در کنار آن پارچه ای سفید که با رنگ قرمز بر آن نوشته شده بود: “بیاد کشته شدگان بی تدفین” قرار دادند. برای افشای این دروغ بحث لازم نیست، صرفا تعدادی از شعارها را بعنوان نمونه ذکر می کنیم: “زندانی سیاسی آزاد باید گردد”، “کارگر، دانشجو اتحاد، اتحاد!” “دانشجو آگاه است با کارگر همراه است”، “خیابونا خون شده، آزادی قربانی شده”، “مرگ، کشتار، گرانی، مردم شدن قربانی”، “جواب ما تفنگ نیست، اینهمه کشته کم نیست”، “سرکوب پایان راه نیست، مقاومت زندگی است”، “از هفت تپه تا تهران، زحمتکشان در زندان”، “قضاییه جلادان، مقدمتان خون باران”، “متحد، متحد، مقاومت می کنیم” و “ایران فرانسه، لبنان، سرکوب و غارت بسه!”
دو شعار مورد شدیدترین حملات قرار گرفت: “پهلوی، مجاهد دو دشمن آزادی” و شعاری که در همبستگی بین المللی بر روی پلاکارد نوشته شده بود و خواهان سرنگونی نئولیبرالیسم شده بود. سوال اینجاست که چرا این دو شعار این چنین هیاهو افکن شد؟ شعار اول به روشنی نیروهای دست راستی رژیم چنجی را هدف می گیرد و اعلام می کند که دیگر تسلیم یک جنبش “همه با هم” سرنگونی نخواهد شد. هشدار می دهد که جنبش چپ و کارگری هشیار است و فقط خواهان سرنگونی رژیم اسلامی نیست؛ خواهان سرنگونی کلیت نظام و استقرار یک جامعه آزاد و برابر و مرفه است. این شعار در کنار دفاع از جامعۀ شورایی هدف و خواست دانشجویان را بخوبی بیان می کند؛ این دانشجویان انقلابی خواهان سرنگونی سرمایه داری اند.
اما شعار نئولیبرالیسم. در نشریه هفته پیش طی مقاله ای تحت عنوان “سرمایه داری یا نئولیبرالیسم” مفصلا در مورد علت طرح این شعار و نقدی که به آن می تواند وارد باشد صحبت کردیم و در اینجا وارد توضیح دوباره آن نخواهیم شد. اما مساله اینجاست که چرا چنین شعاری با این عکس العمل تند از راست و برخی نیروهایی که خود را چپ می نامند مواجه گردید؟ دست راستی ها که تکلیفشان روشن است؛ آنها هر شعاری که سرمایه داری را در هر شکل و قامت مورد حمله قرار دهد کلافه شان می‌کند. آنها می خواهند جمهوری اسلامی بیافتد و آنها جامعه را بدست بگیرند و همین بساط سود و استثمار وحشیانه را تداوم دهند. آنها می خواهند که جامعه با کمترین تغییر در ساختار اقتصادی، سیاسی و نظامی بدست شان بیافتد. لذا آنها حسابشان پاک است. شعار علیه پهلوی و علینژاد و نئولیبرالیسم برای آنها کفر است.
اما نیروهایی که تحت عنوان چپ به این شعار حمله کردند باعث شگفتی شدند. ما خود این شعار را نقد کردیم اما نقدی مسئولانه با هدف روشنگری و تدقیق مواضع انقلابی. ما کوشیدیم توضیح دهیم که چرا دانشجویان چنین شعاری را انتخاب کرده اند. عنوان کردیم که این شعار بخودی خود انحرافی نیست، بلکه رفرمیستی است. کسانی که از این شعار برآشفته شدند و به دانشجویان حمله کردند و حتی تا آنجا پیش رفتند که دانشجویان انقلابی و آزادیخواه را “خط امامی” خواندند از شدت تعلق خاطر به مارکسیسم و مبارزه ضد سرمایه داری نبود! این شعار بهانه ای شد که اینها با ژستی انقلابی و سوپر “چپ” بکوشند دانشجویان را تخطئه کنند. آنها اتفاقا از مرزبندی صریح با نیروهای دست راستی برآشفته شده اند. حرکت شکوهمند ١٦ آذر قلب تاکتیک سیاسی آنها یعنی نزدیکی با نیروهای دست راستی را نشانه گرفته است.
حملۀ این نیروهای باصطلاح چپ بنوعی از جنس حرکت خط توده ایستی روز دوشنبه ١٩ آذر است؛ نمایش مسخره چند نفری که در آرامش کامل و بدون دغدعه حمله پلیسی برگزار شد و در آن “امپریالیسم آمریکا” مورد حمله قرار گرفت و برای رد گم کردن یک شعار درود بر سوسیالیسم نیز بر روی پلاکاردی قرار داشت. تحرک این روز بمعنای واقعی کلمه “خط امامی” بود. و اکنون دانشجویان افشاء کرده اند که این جماعت چند نفره از نیروی بسیج دانشگاه بوده اند.
یکی از نیروهایی که کوشید تحت لوای چپ حرکت انقلابی ١٦ آذر را لوث کند بسیجی از آب درآمد. بخش دیگری در داخل کشور با خط توده ایستی به حرکت ١٦ آذر حمله کردند و تحت بهانه نقد به شعار نئولیبرالیسم عملا کوشیدند کل حرکت را تخطئه کنند. آنها از انقلابیگری دانشجویان به خشم آمده بودند. اینها تحت نام چپ و با یدک کشیدن عنوان دکتر و استاد چند دهه است که می کوشند جنبش چپ و کمونیستی و کارگری را به بیراهه ببرند و عملا به مماشات با رژیم اسلامی رهنمون شوند. اینها همان جماعتی هستند که حاضر نشدند اسارت اسماعیل بخشی و هیات تحریریه نشریه گام و مدافعین جنبش شورایی و جنبش کارگری را محکوم کنند و با پخش شایعه و اکاذیب کوشیدند در جنبش چپ و کارگری تفرقه بیاندازند؛ اسارت این عزیزان را تقصیر خودشان قلمداد کنند و به این ترتیب رژیم اسلامی را از زیر ضرب بدر برند؛ در مبارزه برای آزادی این اسیران تفرقه و تزلزل ایجاد کنند و جنبش شورایی را زیر حملات گرفتند و با علم کردن سندیکا کوشیدند طبقه کارگر را متفرق کنند. اینها حسابشان پاک است.
جریان دیگری که به این جنگ دن کیشوتی علیه دانشجویان انقلابی پیوست حزبی است که نام کمونیسم کارگری را یدک می کشد و طی چند سال اخیر هر روز یک سیاست جدید راست روانه را از آستین درآورده است و طی دو سال اخیر با تمام قوا از نیروهای دست راستی رژیم چنجی تحت عنوان “اپوزیسیون اپوزیسیون نشویم” دفاع کرده است؛ آب تطهیر بر سرشان ریخته است؛ کاسه داغ تر از آش شده و نقد آنها و شعار دادن علیه آنها را “غیرمنصفانه” خوانده است و در این دفاع از هیچ حمله ای به نیروهای چپ و کمونیستی انقلابی و رادیکال فرو گذار نکرده است.
لیدر این حزب یک بحث کشاف در مورد نئولیبرالیسم نوشته و با طرح اینکه علیه یک “یک دیدگاه فلسفی – اقتصادی” کسی شعار نمی دهد، دانشجویان انقلابی را مورد حملات تند قرار داده است. تا آنجا پیش رفته که این دانشجویان چپ و انقلابی را “خط امامی” خوانده است. واقعا که شرم هم خوب چیزی است! باید پرسید چرا شما وقتی کارگران در فرانسه این شعار را می دهند نقدشان نمی کنید و برایشان هورا می کشید، اما زمانیکه در ایران این شعار داده می شود، این چنین برآشفته می شوید؟
این برآشفتگی علتی کاملا سیاسی دارد. این حزب تصمیم گرفته است که در این جنبش سرنگونی با راست نزدیک شود با این امید که با افتادن رژیم همراه راست به نان و نوایی برسد و در قدرت سهیم شود. زهی خیال باطل! در نظر خود تمام مقدمات کار را نیز فراهم آورده است: از بحث درباره “کمونیسم سیاسی و پراتیک” در دو سال پیش، تا “دیپلماسی کمونیستی” و سپس دفاع جانانه از مسیح علینژاد و حملۀ زشت به دانشجویان انقلابی چند ماه پیش و حالا “خط امامی” خواندن دانشجویان، همه برای صاف کردن راه ائتلاف با راست ها است. بحث باصطلاح تئوریک در مورد نئولیبرالیسم در حمله به ١٦ آذر یک شامورتی بازی تمام عیار است. فکر می کنند که می توانند با این بحث های شبه تئوریک راست روانه کمونیست های کارگری انقلابی و نیروهای چپ و آزادیخواه را خلع سلاح کنند. تصور می کنند خیلی زرنگ اند و با این بحث ها آبروی ریخته شده شان را ترمیم کرده اند. کمونیست های انقلابی را دست کم گرفته اند.
اگر لقب “خط امامی” بمعنای دفاع از رژیم اسلامی با تزها و تئوری های توده ایستی است باید گفت که خط امامی کسی است که اتفاقا با تزها و تئوری های شبه توده ایستی سعی می کند راه سازش طبقاتی و مماشات با احزاب دست راستی را صاف کند و در این راه از قربانی کردن جریان چپ و انقلابی دانشجویی ابایی ندارد.*
٢٠ دسامبر ٢٠١٩