از آرشیو نزدیک به دو دهه بزرگداشت روز زن بخشی از گزارشات فعالین جنبش آزادی زن در داخل را مرور کردم. ما گفته بودیم که قیام و انقلاب آینده ایران رنگ و بوی زنانه دارد و شرکت و نقش زنان در رهبری جنبش همگانی مسجل خواهد بود که به حق همین شد. قطعنامه ها و بیانیه های روز زن در آنزمان بالاترین توقعات یک جامعه مدرن را مبنای حقوق پایه زنان برشمردند و آنهم در شرایطی که عقب گرد تحمیلی به جامعه برای بخشهایی از خود جنبش زنان و نیروهای سیاسی پذیرفته شده بود. فعالین آزادی زن و نیروهای چپ و کمونیست در بدنه جامعه حضور مستقیم داشتند و زیر تهدید و کنترل شدید جسورانه در میدانها پلاکاردها و پرچمهایشان را به اهتزاز در میاوردند و در خیابانها شعار میدادند.
از آنزمان تا به امروز این گرایش از جنبش زنان با کارهای خلاف جریانی، نه رنگی عوض کرده و نه سازشی با هیچ بخشی از این رژیم سرکوبگر کرد. ضربه های بسیاری در مسیر راه خورد. آری! سرکوب و زندان کشیدند. آری! سازمانها و تشکلهایشان را پلمپ کردند، اما هرگز نتوانستند به اساس و اعتقادشان خدشه وارد کنند. جیره خوارانی که به نام حقوق زن در دالانهای مجلس برای کسب موقعیت پرسه میزدند هم حتی به جان فعالین این جنبش افتاده بودند که گویا اینها از دنده چپ جامعه سربرآورده و در پروسه اصلاحات بر قانون اساسی دارند سنگ اندازی میکنند! چهره بسیاری از این مجیزگویان دیروزی راامروز در میان لیست جبهه راست خارج کشوری که علیه خیزش انقلابی مردم بسیج شدند میتوان دید.
اندیشه ها و آرمانهای این جنبش آزادیخواه و برابری طلب در محافل و جمعهای جوانان بسرعت آوازه عمومی شد، ترانه ها سروده شد و صدها روش مقابله با حجاب ابداع شد، برای برانداختن دیوارهای آهنین جداسازی هیچ مکانی برای حفظ موازین اسلام امن نماند. نه حکومت نظامی و نه زندان و جریمه، نه ارشاد و نه بلندگوهای مساجد یارای مبارزه با موج پرانرژی و شورشی جوانان را نداشتند. معلمین، پرستاران، صنف و اتحادیه و تشکلهای انسان دوست و مدافعین حقوق بشر آرمانهای این جنبش را در زندگی روزانه خود میافتند که نیاز حداقلی یک جامعه مدرن و سکولار برای اکثریت جامعه بود.
امروز که به پنج ماه گذشته از خیزش مردمی و اعتراضات تاریخی زنان مینگریم، منشور سکولار یک برنامه حداقلی برای ادامه قیام را که بیش از بیست تشکل در داخل ایران امضا کرده اند میخوانیم، حرفهای پدر مهسا و عمه نیکا را که گوش میدهیم، مبارزات پیوسته و هر روزه کارگران را که میشنویم، به خیابانهایی که حاکمیت دوگانه را به رژیم تحمیل کرده و شهرها از حجاب اجباری پاکسازی شده، رد پای همه آن فعالین و رهبران آن دوره را میابیم. گزارشی کوتاه از یکی از هشت مارسها رابا هم مروری کنیم:
“جمعی از فعالین زن از هفته ها قبل بطور مخفیانه در تدارک مراسم روز زن بودند. جمعیت سازمان یافته با پلاکاردها و اعلامیه هایی در میدان شهر با عابرین در مورد جایگاه روز زن و حقوق زنان گفتگو میکردند. قطعنامه روز زن و چند سخنرانی قرائت شد و جمعیت تشویقشان کردند. دلهره زیادی از به هم خوردن این تجمع بدست اوباشان رژیم بود اما جسارت جوانان و زنان مردم را بشعف آورده بود. دو دختر جوان حجاب را از سر برداشتند. چند نفر دیگر این کار را کپی کردند. یکی از آنها چادر سیاه بلندی را روی زمین پخش کرد و با صدای بلند از عابرین خواست که از روی این حجاب سیاه رد شوند. تعدادی از میان جمعیت از روی چادر سیاه رد شدند. فضا بشدت انقلابی و هیجانزده شد و شعارهایی در دفاع از حقوق زنان با صدای بلند سر دادند. جمعیت که بیشتر شد نگرانی درگیری و دستگیریها بالا گرفت. پاسدارهای مسلح که در گوشه ای در کمین بوده و اوضاع را میپاییدند به محاصره جمعیت پرداخته و صفوف جمعیت را در هم شکستند. چند نفری را دستگیر و با زور اسلحه جمعیت را متواری کردند. نیروی مسلح با مسلسل بر ماشینها دور میدان و کوچه های شهر ویراژ میداد. مردم تا ساعتها نظاره گر بودند و میخواستند مطمئن شوند که تلفات بیشتر ندهند. ساعتی بعد خبر در محافل سیاسی شهر پیچید. موضوع بحث محافل و مایه شادی بسیاری از مردم شد. چند ساعت بعد از طریق تلفن خبر این اعتراض به محافل خارج کشور رسید.”
آنچه که میخوانید ازهیچ فیلم سینمایی و یا کتاب فیکشن گرفته نشده، فعالین آزادیخواه از جنبش آزادی زن در شهر سنندج در سالهای ٧٢-٧٣ تدارک دیده بودند. نسلی که چنین حرکتی را سازمان داده اند جا پای فعالین جنبشی گذاشتند که به فرمان خمینی “نه” به حجاب گفتند. این نسل قیام اخیر هم از فرزندان همین نسل هشت مارسهاست که با شعار “حجاب-بی-حجاب” به میدان آمدند و سوزندان حجاب در ملاء عام چون تیشه به ریشه مذهب و اسلام گردید.
امسال هشت مارس از جایگاه ویژه ای برخوردار است. یک موقعیت تاریخی-جهانی برای زنان در کل و بالخص برای جنبش آزادی زن بوجود آورده که شانس اتفاق افتادن آن هر روزه نیست. مبارزات زنان علیه حجاب و آپارتاید جنسی آوازه جهانیان شده و تا دوردستها درسهای آموزنده این اتفاق را بررسی میکنند. جسارت و خلاف جریانی زنان و جوانان عملا الگوی بسیاری از مبارزات جوانان و زنان در اقص نقاط جهان شده و چنین موقعیتی جنبش آزادی زن را به جایگاهی پرتاپ کرده که از او مسئولیت بیشتری را خواهان است. درآستانه روز زن مردم بیش از هر زمانی میخواهند بشنوند که رهبران جنبش آزادی زن چه میگویند. میپرسند حرکت بعدی زنان در ایران چه خواهد بود.
سال ١٤٠١ سال قیام، سال شورش زنان علیه تبعیض و نابرابری، علیه مذهب و بویژه اسلام سیاسی و علیه نظم موجود است. امسال همه جنبشها، اقشار و مردم ستمدیده به میدان آمده اند که از شر این رژیم خلاصی یابند. امسال هشت مارس در نیمه راهیست که خود زنان آغازگر آن بوده اند. رژیمی با سابقه چهل و چهار سال جنایت مطلق امروزه از درون پوک و به دریوزگی افتاده است. امسال جهان از مبارزات زنان دفاع کرد و چشم امید به این جنبش رادیکال و ماگزیمالیستی دوخته تا راهی برای برون رفت از جهنم دیگر کشورها باشد. هشت مارس امسال تنها روز دادخواهی نیست، بلکه ادامه قیام سراسری، روز اعلام مانیفست حقوق زنان در همه شئون زندگی ست. روز آن است که بعنوان بخشی از رهبری این قیام جانانه برای رهایی از یوغ بردگی، خشکاندن ریشه های مردسالاری، و لغو قوانین مذهبی اعلام براندازی نهایی کنند.
ضد انقلاب همین الان طرحهای شومشان را براه انداخته اند که صفوف متحدین جبهه زنان و کارگران، جبهه معترضین واقعی و همه مبارزانی که سالها زجر و گرسنگی و زندان بر تن کشیده اند را درهم شکنند. تهدیدات سلطنت طلبها علیه کمونیستها و آزادیخواهان، طرحهای شوم اصلاح طلبان و رژیم چنجی ها برای به انحراف کشاندن خواستهای واقعی زنان و دیگر اقشار جامعه در تدارک قیچی کردن بسرانجام رساندن قیام و پروسه انقلاب هستند. جبهه زنان آزادیخواه، کارگران متشکل، نیروهای کمونیست و سکولار نیاز به اتحاد و سازماندهی دارند. به سرانجام رساندن قیام و خیزش انقلابی کار این جبهه است. به پشتیبانی وسیع زنان و جوانان و همه گروههای اجتماعی نیاز هست و روز زن از آنروزهای تاریخیست که میتواند فراخوانی برای استحکام این جبهه باشد. اعلام همبستگی با قیام مردمی در کنار کارگران و دیگر جنبشهای اجتماعی جواب قاطعی به توطئه های جبهه ضد انقلاب است. چرا که اگر ضدانقلاب بقدرت رسد آغازگر یک بربریت و توحش زن ستیزانه دیگر خواهد بود که ما هرگز خواهان آن نیستیم.
پیش بسوی ایجاد صفوف متحد جنبش کارگری، جنبش آزادی زن و دیگر جنبشهای اجتماعی! زنده باد روز جهانی زن!
٢٨ فوریه ٢٠٢٣