رجب طیب اردوغان کە شاهد شکست پی در پی سیاسی و نظامی در جنگ ادلب و دخالتگری در لیبی است، بە یاد باجگیری از اروپا و جلب حمایت سیاسی و نظامی اروپا افتاد و کارت پناهجویان را برای اعمال فشار بر اروپا بکار برد. اردوغان هزینەای برای این اعمال فشار متقبل نمی شود، بلکە پناهجویان بی پناە و مستاصل هستند کە باید هزینە این کشمکش و اختلافات دولتهای ارتجاعی و فاشیست منطقە را بپردازند. سالهاست اردوغان تهدید میکند کە اگر اروپا از ترکیە در جنگ علیە سوریە حمایت نکند و یا بە تعهدات مالی اش عمل نکند و یا کمک بیشتری پرداخت نکنند، مرزها را بە روی صدها هزار پناهجوی سوریایی، ایرانی،افغانی و غیرە باز خواهد گذاشت. سرانجام او از تلویزیون اعلام کرد: “پناهجویان و مهاجران هر جایی کە می باشند آزاد هستند بە هر جایی کە میخواهند بروند“. پلیس ترکیە بعد از این فرمان اردوغان از تعداد زیادی پناهجوی سوریایی و افغانستانی مقیم ترکیە “کیملیک” (شناسنامە موقت ترکیە) آنها را گرفتە و با اتوبوسهای مجانی بە شهرهای مرزی این کشور با یونان و مجارستان انتقال دادەاند.
بە گفتە مقامات ترکیە روزهای ٢٨ و ٢٩ فوریە برابر با (٩ و ١٠ اسفند) دەها هزار پناهجو روانە مرزهای یونان و مجارستان شدند. در فاصلە دو روز دەها هزار زن و مرد و کودک خردسال در مرزهای زمینی و دریا، در آب و هوای نامساعد روانە شدند کە در بدو ورود متاسفانە با دیوار محکمی از نیروی نظامی و سیم خاردار روبرو شدند و تمام امیدهایشان بە سراب بدل شد. در نتیجە تیراندازی و پرتاب گاز اشک آور تعدادی از پناهجویان بویژە چند کودک جانشان را از دست دادەاند.صحنەهای دلخراش تعرض نظامیان یونان بە پناهجویان بی پناە قلب هر انسان شرافتمندی را بدرد می آورد.
دو هفتە از آغاز تراژدی انسانی پناهجویان می گذرد. تراژدی ای کە هر لحظە ابعاد آن دهشتناکتر و آزار دهندەتر می شود. اینبار مضافا بر دیوارهای بلند تنیدە شدە با سیم خاردار، پلیس مرزی مسلح بە سلاح کشندە و گاز اشک آور دست بە ماشە و بدور از هیچ ملاحظەای بە زنان و مردان و کودکان بسیاری کە در میانشان هستند حملە می کنند و از زمین و هوا با گاز اشک اور متفرق شان میکنند. صحنەهای دلخراش از حالت خفگی کودکان و بزرگسالان جزو برخورد نرمال پلیس فاشیست وابستە بە دولت بشدت راست گرای یونان بە پناهجویان است. صدها پناهجو کە عمدتا مرد بودەاند توسط پلیس یونان در یک عمل بغایت شنیع و ضد انسانی لخت و کلیە وسایلشان ضبط شدە و آنچە در فیلمها نشان دادە می شود تعدادی رالخت و عور بدون تغذیە با فشار روانە خاک ترکیە کردەاند. این عمل وحشیانە پلیس یونان و شلیک بە قایق پناهجویان و دور کردنشان از ساحل بە زور اسلحە در حالیکە هر لحظە ممکن است سرنشینان این قایق ها غرق شوند، جزو موارد نادری هستند کە پلیس یونان بعنوان مجری حلقە بگوش اروپا سیاست ضد پناهندگی این اتحادیە را عملی میکند. مقابلە پلیس یونان با پناهجویان بە سبعانەترین شیوە بحق یونان را بە سپر اروپا تبدیل کردە است و دول اروپایی نیز بە این سیاست “دفع بلا” با چراغ سبزهایشان بە دولت یونان از یکسو و از سوی دیگر غرولند کردن بخشهایی از اتحادیە اروپا نسبت بە این روشهای خشن پلیس یونان می باشد.
امروز ١٢ مارس رسانەها اعلام نمودند کە هیئتی از اتحادیە اروپا از جملە خانم ایلوا یوهانسون کمیسر در امورد داخلی اتحادیە اروپا در رابطە با “بحران“پناهندگی بە یونان سفر خواهد کرد. او قبل از سفر، بە ضرب و شتم پناهجویان توسط پلیس یونان “اعتراض نمودە و آنرا غیر قابل قبول” دانستە است. آش اینقدر شور بودە کە کمیسر اتحادیە اروپا نیز از برخورد پلیس یونان شکایت دارد. دولت یونان بعد از باز شدن مرزهای ترکیە بە روی پناهجویان، اعلام کردە است کە “بمدت یکماە دریافت درخواست پناهندگی را متوقف می کند”. این تصمیم یونان نیز با قوانین برسمیت شناختە شدەاتحادیە اروپا در امور پناهندگی دانستە و سازمان ملل نیز آنرا ناقض قوانین بین المللی خواندە است.
سیاست اتحادیە اروپا نسبت بە پناهندگان مزورانە است، در گرماگرم این فاجعە انسانی و در انتهای هفتە اول آن، خانم “اوزولا فون دیرلاین” (رئیس کمیسیون اروپا) از سیاستهای سختگیرانە و نحوە عمل فاشیستی پلیس یونان بە صراحت حمایت و قدردانی میکند. بە گوشەای از گفتەهای او در همین رابطە کە دویچەولە پخش کردە است نگاهی بیاندازیم تا بە عمق این سیاست ضد انسانی پی ببریم:
“کسانیکە بە دنبال آزمایش وحدت اروپا هستند، ناامید خواهند شد. ما خط مان را حفظ خواهیم کرد و وحدتمان پیروز خواهد شد. سپاسگزاریم از یونان کە در این مقطع بعنوان سپر اروپا عمل میکند“.
از این شفاف تر نمیتوان سیاست فاشیستی اتحادیە اروپا و “عزم“ این اتحادیە را برای بستن مرزها و مرتفع تر کردن دیوارهای سیم خاردار و بە مخاطرە انداختن قایقهای حامل پناهندگی، بیان و توجیە کرد. دولت راستگرای یونان دراین شیوە برخورد بە پناهجویان تنها نیست بلکە سایر احزاب دست راستی اروپا از اتریش و مجارستان و بلغارستان تا سوئد و غیرە را همراە خود دارد. نمونە بارز آن مواضع حزب دمکرات مسیحی سوئد می باشد.
در راستای همین سیاست کمیسیون اروپاست کە روز پنجشنبە پنجم مارس رهبر حزب نژادپرست دمکراتهای سوئد “جیمی اوکە سون” در یک اقدام شنیع و عمیقا نژادپرستانە بە مرز ترکیە و یونان رفتە و در میان پناهجویان بە نمایندگی از طرف حزبش و بە “نیابت از مردم سوئد“ اعلامیەای علیە پناهجویان پخش کردە است. او در این اعلامیە گفتە است کە سوئد مشکلات خودش را دارد و ما نمیتوانیم پناهجو قبول کنیم و از این لاطائلات. این عمل رهبر حزب دمکراتهای سوئد با مخالفت سایر احزاب سوئد بجز حزب مدرات روبرو شدە است. یک وکیل ایرانی بە دلیل نشر اکاذیب،علیە رهبر حزب دمکراتهای سوئد کە بە نمایندگی از طرف مردم سوئد ابراز نظر کردە، شکایت نمودە است.رهبر حزب راستگرای مدرات سوئد اقدام رهبر حزب دمکراتهای سوئد را یک اقدام نمادین خواندە است وتائید کردە است.
با این وصف جریانات و احزاب دست راستی در اروپاتمام قد و بی پردە در راستای توحش اعمال شدە علیە پناهجویان بی پناە متحدانە ایستادەاند و آشکارا نفرت پراکنی میکنند. اختصاص بودجە ٧٠٠ میلیون یورو بە یونان برای “پاسداری” از مرزها و ایجاد سد در مقابل پناهجویان، سفر رئیس کمیسیون اروپا بە یونان و تایید این سیاست و حضور عالیترین مرجع یک حزب دست راستی اروپا در خط مقدم سرکوب پناهجویان بە این زمختی در نوع خود اگر بینظر نباشد کم نظیر است، همە و همە موید سختی شرایط موجود مرزها علیە پناهندگان است.
در بحران پناهندگی ٢٠١٥ – ٢٠١٦ کە بالغ بر یک میلیون پناهجوی سوریایی، لیبیایی و بخشا افغانستانی و ایرانی وارد اروپا شدند، موجی از همبستگی انسانی را بوجود آورد کە علیرغم فشاردستجات فاشیستی، دولتهای اروپایی بویژە آلمان تعداد زیادی را پذیرفتند. فجایع ناشی از غرق شدن بالغ بر ٥٠٠٠ پناهجو در آبهای لیبی، مدیترانە و دریای اژە و بویژە تراژدی غرق شدن آلان کوردی، کودک خرد سال سوریایی موج عظیمی از احساس همبستگی را در میان مردم جهان بوجود آورد. اما متاسفانە در ایندورە معین بە دلایل مختلف از جملە فشار اقتصادی فزایندە در کل جهان و بطور مشخص اروپا و همچنین مهندسی افکار جامعە و نفرت پراکنی نژادپرستانە از جانب احزاب دست راستی و هیئت حاکمە اروپا، کمتر شاهد تعرض بە این سیاستهای ضد پناهندگی می باشیم.
دانیل گیونتر، نخست وزیر ایالت “شلیسویگ هولشتاین” روز چهار شنبە چهارم ماە مارس ضمن ابراز تاسف از وضعیت پناهجویان در یونان اعلام کردە است کە ٣٠ کودک پناهجو را از یکی از جزایر یونان بە این ایالت پذیرفتە است. اما این رقم در مقابل هزاران کودک مستقر در جزایر یونان همراە با خانوادەهایشان بسیار ناچیز است، اما در عین حالنقطە امیدی است برای فشار بیشتر بە اروپا و عدم تمکین بە سیاست و رویە غالب این اتحادیە کە از سال ٢٠١٧ معاملە با اردوغان را در پیش گرفتند و در قبال مبلغی بە دولت ترکیە میلیونها پناهجو را در انتظار گذاشتند و هرگز احساس آرامش و استقرار زندگی را در خاک ترکیە نکردە و نخواهند کرد، زیرا یک دولت فاشیست قوم پرست اسلامی در قدرت است کە خود در تداوم جنگ در سوریە و لیبی ذینفع است و یکی از حامیان مهم مالی و تسلیحاتی و لجستیکی داعش بودە و هست.
چە باید کرد؟
قبل از هر چیز باید بە رسمیت بشناسیم کە جهان موجود مملو از نابرابری، فقر، کشتار و استثمار و جابجایی در ابعاد میلیونی بە دلایل مختلف از جملە تغییرات آب و هوایی و محیط زیستی است کە اساسا بە دلیل حرص و ولع سیری ناپذیر صاحبان سرمایە و دولتهایشان میباشد. وجود جنگ در افغانستان در طول ٤٠ سال گذشتە و حکومت هار سرمایەداری جمهوری اسلامی، ویران کردن جامعە عراق، و اخیراجنگ نیابتی سوریە از جملە وقایع دهشتناک یک دهە اخیر است کە هر کدام از دولتهای اروپایی و از جملە ترکیە و روسیە و ایران و قطر و عربستان نقش مخرب و ویرانگری در تداوم آن و کشتار صدها هزار انسان بی دفاع داشتەاند و جامعە را بە قهقرا کشاندەاند.
دولت ترکیە یکی از این دولتهاست کە با تقویت جریانات ارتجاعی و درندە مانند داعش نقش مخرب را ایفا کردە و اکنون از موج پناهندگان سوری و افغانستانی استفادە ابزاری میکند و قصد معاملە با غرب را دارد و هرازگاهی پناهجویان بی پناە و مستاصل را با فشار و تحریک و غیرە روانە مرزها می کند و بە کام مرگ و ناامیدی می کشاند. هرگونە معاملە و باجگیری بە بهانە پناهجویان از جانب دولت ترکیە باید محکوم شود. پناهجویان باید هوشیار باشند و بە معاملەگری و امیدهای واهی کە دولت ترکیە برای آنها تعیین میکند، تمکین نکنند.
دولتهای اروپایی بعنوان بخش مهمی از خالقین وضع موجود و ناامنی و بی ثباتی کشورهای خاورمیانە و شاخ آفریقا مانند لیبی و سوریە و عراق و افغانستان برسمیت شناختە شوند. دخالت این کشورها بە اضافە آمریکا و روسیە و ایران منجر بە نابودی زیرساختهای این جوامع و ازهم پاشیدن شیرازە جامعە شدە و بە مرگ صدها هزار انسان و آوارە کردن میلیونها نفرانجامیدە کە کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگی اذعان میکند بالغ بر ٦٠ میلیون انسان از خانە و کاشانە خود راندە شدەاند و بعنوان پناهندە از آنها نام می برند.
بشریت آگاە و مترقی مسابقە سارکوزی و برلوسکونی و کامرون را برای ویران کردن کشور لیبی فراموش نکردەاند و جنگ نیابتی سوریە در دهمین سال خود هنوز بوی باروت و غرش گوشخراش جنگندەها و بمب و موشک از کودکان سوریایی قربانی میگیرد. اگر صحنە را بە دست دولتهای اروپایی بسپاریم، سالهاست کە آخرین میخها را بە تابوت پناهندگی و کنوانسیون ژنو کوبیدەاند و با اقدام اخیرشان قصد دفن آنرا دارند. نباید بە این سیاست ارتجاعی دول غربی تمکین کرد. سیاست اعلام شدە از جانب رئیس کمیسیون اروپا سیاستی بغایت نژادپرستانە و ضد انسانی است. احزاب و سازمانهای چپ، اتحادیەهای کارگری و سازمانهای مدافع پناهندگی باید در مقابلاین توحش عریان و این سکوت مرگبار و شنیع، سکوت را بشکنند و بە دولتها فشار بیاورند کە دست از این سیاست بردارند.
اوضاع پناهندگی امروز و صحنەهای دلخراشی کە ازتلویزیونهای همین کشورهای اروپایی پخش میشوند، شرم جامعە انسانی و عجز و ناتوانی برای تغییر آن را بە نمایش میگذارد. نباید در این شرم سهیم شد. این کرە خاکی بە کل بشریت تعلق دارد و باید مرزها را بە روی فراریان جنگ و ناامنی، باز نگهداشت. ما در مقابل کودکان جنگ زدە و مردم بی پناە و فراریان رژیمهای جنایتکار و استثمارگر، مسئول هستیم. نجات دەها هزار انسان کە بدون هیچ سرپناهی در مابین دو سنگ آسیاب مرزهای ترکیە و یونان و همچنین ترکیە و مجارستان گیر افتادەاند، باید در اولویت قرار بگیرند.باتوجە بە ویروس کشندە کرونا و فقدان هر گونە امکانات بهداشتی خطر جانی هزاران پناهجو را تهدید میکند. این انسانهای بی پناە را نباید فراموش کرد. مرزهای اروپا را باید بە سویشان باز کرد. اینان بانی گسترش نژادپرستی در این جوامع نیستند بلکە فقر و بیکاری کە سرمایەداری بە جامعە تحمیل کردە است بانی نفرت پراکنی قومی و نژادی است.
١٢ مارس ٢٠٢٠