سه تحول سیاسی امروز در سه کشور الجزایر، لبنان و عراق سوژه این یادداشت است. سه تحولی شایان توجه که هم بر تحولات ژئوپولیتیک حساس و بحرانی و بهم مرتبط در شمال آفریقا و خاورمیانه تاثیر گذارند و هم با تحولات جدیتر در روند افول اسلام سیاسی و سقوط رژیم اسلامی ایران به نیروی نسل جوان و توده های محروم اعماق جامعه پیوند دارد. در الجزاير و لبنان دو رئیس جدید دولت بر کرسی قدرت نشانده شدند و در عراق تعیین نخست وزیر به جای عبدالمهدی که قرار بود امروز اعلام شود تا یکشنبه عقب افتاد.
رئیس جمهور جدید الجزایر عبدالمجید تبون در انتخابات ۱۲ دسامبر به عنوان جایگزین عبدالعزیز بوتفلیقه اعلام شد. بوتفلیقه در ادامه شش دهه سلطه نخبه برخاسته از جنبش استقلال الجزایر، بیست سال رئیس جمهور بود. بیست سال! برای انتخابات امسال هم خود را کاندید کرده بود! در اعتراض به کاندیداتوری بوتفلیقه، خیزش توده ای گسترده ای از فوریه گذشته برپا شد که سریعا او را عقب راند و به استعفا کشاند. ارتش الجزایر کنترل دولت را در دست گرفت و پروسه انتخابات رئیس جمهوری را به راه انداخت. اعتراض توده ای اما این بار علیه همان پروسه انتخابات ادامه یافت و توده های نسل جوان و محرومان جامعه خواستار کنار رفتن کل هیات حاکمه بعد از استقلال شدند. در آن زورآزمایی ده ماهه، ارتش بر پروسه انتخابات پافشاری کرد و توانست آن را پیش ببرد. عبدالمجید تبون که از میان پنج کاندید برگزیده برنده شده بود، امروز رسما سوگند خورد و زمام امور را به دست گرفت. او که به رغم خیزش توده ای به ریاست رسیده بود در سخنرانی امروزش با ستودن خیزش (حراک) توده ای ده ماهه، وعده داد به خواسته های آن پاسخگو باشد. قول داد سلطه ریاست جمهوری را کاهش دهد و جمهوری دوم، جمهوری جدید را پایه گذاری کند. در پایان سخنانش درخواست کرد که لقب «فخامت» را از عنوان رئیس جمهور بردارند و به «آقای رئیس جمهور» اکتفا کنند! سخنگویان خیزش توده ای بلافاصله سخنان ریاکارانه رئیس جدید را رد کردند و بر تداوم خیزش خود پا فشردند.
در لبنان هم پس از گذشت دو ماه و دو روز از برپائی خیزش پر از شور و شکوه ۱۷ اکتبر که ١٢ روز بعد به استعفای نخست وزیر سعد حریری منجر شد، امروز عنصر گمنامی از محور دایره حزب الله به نام حسان دیاب در میان مخالفت وسیع توده های بپاخاسته و جناح‌های رقیب قدرت در هیات حاکمه، به جای حریری نشانده شد. حسان دیاب هم مشابه رئیس جمهور جدید الجزایر خود را مدافع خیزش توده ها قلمداد کرد و اظهار داشت که لبنان به قبل از ۱۷ اکتبر بر نخواهد گشت! اما همزمان با تئاتر بی رونق پارلمان «طائفی» لبنان، توده های معترض در جلو خانه دیاب بر ضد او شعارهای معروف «کلن یعنی کلن» (همه یعنی همه) و «الشعب یرید اسقاط النظام الطائفی» را فریاد زدند.
در عراق قرار بود امروز جایگزین عبدالمهدی توسط رئیس جمهور معرفی شود. اما پس از سه هفته از استعفای نخست وزیر، دارودسته های شریک در حکومت نتوانستند بر سر جایگزین «توافق» کنند. رئیس جمهور موعد معرفی جایگزین را تا یکشنبه ۲۲ دسامبر عقب انداخت. این عقب انداختنها از طرفی حاصل پافشاری توده های بپاخاسته بغداد و دیگر شهرهای وسط و جنوب عراق است و از طرف دیگر با هدف خسته کردن معترضان به ویژه با فرا رسیدن سرما پیش برده می‌شود. فعالان خیزش گسترده و مصمم توده ها که عملا به نوعی «قدرت دوگانه» در تقابل با کل هیات حاکمه بعد از ۲۰۰۳ شکل داده اند، اعلام کردند که همه شرکای حکومت‌های بعد از ۲۰۰۳ از جانب آنها مردودند.
در خاتمه با توجه به شواهد موجود می‌توان در نظر داشت که جنبش اعتراضی هر سه کشور الجزایر و لبنان و عراق پس از جابجائی راس حکومت‌ها هم ادامه خواهد داشت. جایگزین‌ها هم مانند مستعفی ها با اعتراضات برخاسته از فقر و فلاکت و بیکاری و بی آیندگی نسل جوان، توده عظیم بیکاران و محرومان بپاخاسته روبرو خواهند بود.
۱۹دسامبر ۲۰۱۹