مصاحبه کمونیست هفتگی با فاتح شیخ درباره نتایج مذاکرات مسکو بین ایران و گروه ١+٥ بر سر کشمکش “هسته ای”. کمونیست هفتگی: بدنبال مذاکرات استانبول و بغداد، دور سوم مذاکره مذاکرات ٥+١ و جمهوری اسلامی حول کشمکش هسته ای ایران، دوشنب سه شنبه در مسکو برگزار شد. خبرگزاریها از بی نتیجه ماندن آن خبر داده اند. دو طرف اعلام کرده اند مذاکرات فنی توسط کارشناسان در استانبول دنبال خواهد شد. شما ماجرا را چگونه میبینید؟ آیا پشت این کشمکشها امکان برای توافق و تامین منافع دول غرب و ایران بر سر مسائل گرهیتر باز شده، یا نه این کشمکش و بحرانها حادتر خواهد شد؟
فاتح شیخ: قطعا کشمکشها حادتر میشود. در واقع قبل از مذاکرات مسکو حادتر شده بود. دو طرف در نشان دادن سرسختی مسابقه گذاشته بودند. تصمیم گرفته بودند کنار نیایند. دلیل بیحاصلی مذاکرات مسکو جز این نیست. خود این شکست هم به روند حادتر شدن کشمکش شتاب بیشتر میدهد و تاثیرات مخرب به مراتب وسیعتری بجا خواهد گذاشت. تحریمهای اقتصادی اروپا ده روز دیگر اجرایی میشود. مسکو با استانبول و بغداد خیلی فرق دارد. روسیه که یکی از اعضای ٥+١ است اینجا میزبان و میانجی هم بوده و لابد تلاشهایی کرده که دو طرف را به هم نزدیک کند. موفق نشده است. چند روز قبلتر هم لاورف وزیر خارجه روسیه در تهران با سعید جلیلی و صالحی وزیر خارجه ایران گفتگو کرده بود و نتیجه نگرفته بود. یک سخنگوی وزارت خارجه روسیه هم گفته بود فاصله دو طرف آنقدر زیاد و پیچیده است که نزدیک کردنشان دشوار است.
پشت پدیده به ظاهر پیچیده بی نتیجه ماندن مذاکرات جاری، روندهای سیاسی پایدارتری در ارتباط با موقعیت طرفهای درگیر در رقابت قدرتهای جهانی و منطقه ای برای تقسیم مجدد مناطق نفوذ جریان دارد. آمریکا و غرب میخواهند با استفاده از فرصت تحولات خاور میانه که به شدت به زیان جمهوری اسلامی چرخیده، فشار بیاورند که با آنها کنار بیاید. از نظر غرب موقعیت کنونی برای تعیین تکلیف با جمهوری اسلامی و از راه آن زهرچشم گرفتن از روسیه و یک قدم عقب راندنش مساعد است. یک کانال و یک فاز این تعیین تکلیف، کندن قال دولت بشار اسد، با هدف جدا کردن سوریه از محور زیر نفوذ جمهوری اسلامی (محور ایران -عراق –سوریه – لبنان) و الحاق آن به محور ترکیه –عربستان –قطر و امارات است. کانال تشدید تحریمها و ایجاد فضای جنگی علیه ایران را هم فعال کرده اند و گسترش داده اند. دولت آمریکا که “نظم نوین” و سرکردگی جهانی اش گم و گور شده، در تلاش است از تاکتیک “رهبری از پشت” (Leading from behind) در این کشمکش استفاده کند و پشت اروپا ایستاده است (در تعرض ناتو به لیبی هم چنین کرد). پیشقدمی فرانسه و انگلستان در تهدید به تشدید فشار به ایران و گسترش تحریمها و همزمان تشدید فشار بر سوریه در این چارچوب است. بعضیها در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را دلیل “سیاست غیرفعال” آمریکا در قبال جمهوری اسلامی و رژیم اسد میدانند. درواقع موقعیت افت کرده آمریکا و بحران اقتصادی اروپا غرب را در برابر محور روسیه و چین محتاط کرده است. هم اروپا بخصوص به دلیل بحران اقتصادی حادی که با آن دست به گریبان است به زمان بیشتر نیاز دارد و هم جمهوری اسلامی برای تن ندادن به فشار غرب، هر یک روز فرصت را غنیمتی میداند. دو طرف هر کدام در جهت پیشبرد هدف و منافع خود به زمان نیاز دارند. بن بست مذاکرات مسکو، به دنبال بی نتیجه ماندن مذاکرات استانبول و بغداد، حاصل این موقعیت و آچمز و برزخ ناشی از آن است.
تا آنجا که به جامعه ایران و زندگی شهروندان برمیگردد، حاصل سرسختی و تن ندادن دو طرف و بیحاصل ماندن مذاکرات مسکو، ادامه شدیدتر تحریمها و درنتیجه ناامنی و تباهی و تخریب بیشتر زندگی مردم است.
کمونیست: مذاکرات همزمان پوتین و اوباما در حاشیه اجلاس گروه ٢٠ که گویا “هماهنگی” داشته اند و تکذیب خبر مانور مشترک نظامی ایران و چین و روسیه و سوریه ، از سوی روسیه و سوریه آیا میتواند ربطی به مذاکرات آن دو روز در مسکو وحفظ تعادلی از منافع روسیه در این معادلات داشته باشد؟
فاتح شیخ: برای روسیه کشمکش هسته ای بین غرب و ایران، یک کارت معامله با غرب است، ضمن اینکه طنابی برای کشاندن جمهوری اسلامی به دنبال منافع خودش هم هست. اینکه همان دوشنبه شروع مذاکرات مسکو، دیدار پوتین و اوباما در حاشیه اجلاس G20 بی نتیجه (و بی لبخند!) تمام شد، خبر میداد که معامله ای صورت نگرفته، درنتیجه قرار نیست مذاکرات مسکو به جایی برسد. صحبت از “هماهنگی” در اعلام نتیجه مذاکرات فقط یک کد پروتکلی دیپلماتیک بود و کاملا مشخص است که بین پوتین و اوباما نه در مورد کشمکش با ایران و نه در مورد سوریه توافقی صورت نگرفته است.
خبر مانور نظامی مشترک ایران و چین و روسیه و سوریه که سخنگوی دولت سوریه رسما آن را تکذیب کرد، یک دروغ و یک بلوف سپاه پاسداران بود. این بلوف نشان میدهد که جمهوری اسلامی برای حفظ موقعیت خود تا چه حد ناچار است به شکاف قدرتهای جهانی پناه ببرد طوریکه از دروغ آشکار و بلوف بیپایه هم که دو روز بیشتر عمر نمیکند، نمیگذرد.
کمونیست: تاریخ مذاکرات “فنی” در استانبول درست به بعد از اول ژوئیه – ده روز دیگر – که تحریم نفتی اتحادیه اروپا علیه ایران نیز به اجراگذاشته می شود تعین شده است. علل و عواقب آن بر این مذاکرات “فنی و کارشناسانه” چه میتواند باشد؟ مستقل از آن ،عواقب مرگبار تشدید این دور جدید از تحریمهای اقتصادی برای مردم ایران با توجه به سوء استفاده جمهوری اسلامی و تحمیل فقر به مراتب بیشتر به طبقه کارگر و مردم زحمتکش چه عواقب دیگری به دنبال خواهد داشت؟ چگونه میتوان با آن مقابله نمود؟
فاتح شیخ: مذاکرات سه مرحله ای کارشناسان فنی و معاونان و مبهم گذاشتن تاریخ دیدار آتی جلیلی و آشتن به معنی پایان عملی این روند از مذاکرات بدون رسیدن به توافق است.اینکه تاریخ این گفتگوی کارشناسان به بعد از اجرایی شدن تحریمهای اروپا موکول شده یک ضرب شصت اروپا به جمهوری اسلامی است. پیامشان به کارشناسان رژیم این است که با تحریمها گلویتان را میفشاریم تا تسلیم شوید و کنار بیایید. در واقع هم از جهات زیادی زمان در این کشمکش معین بیشتر به نفع غرب است تا جمهوری اسلامی.
اما در این کشمکش ارتجاعی کدام طرف میبرد و کدام میبازد کوچکترین ربطی به منافع مردم ایران و منطقه و جهان ندارد. دود این کشمکش ارتجاعی و ازجمله دود تحریمهای اقتصادی مستقیما به چشم مردم میرود. ادامه این منازعات به ویژه به مبارزه آزادیخواهانه مردم ایران علیه جمهوری اسلامی زیان میرساند. مردم ایران و جهان باید علیه این تحریمها بایستند. در عین حال باید علیه بهره برداری جمهوری اسلامی از تحریمها و از فضای جنگی هم متحدانه و با قدرت ایستاد.
بیانیه حزب حکمتیست علیه تحریمهای اقتصادی و فضای جنگی و در دفاع از مدنیت جامعه و زندگی مردم که هفته گذشته در همین نشریه منتشر شد خطوط یک سیاست مستقل و آزادیخواهانه علیه سیاستهای ارتجاعی دو طرف این کشمکشها را به روشنی بیان کرده است. کمونیستها، کارگران و آزادیخواهان در ایران و سراسر جهان باید هم قاطعانه در مخالفت با تحریمهای اقتصادی غرب علیه ایران بایستند و هم علیه کل موجودیت ارتجاعی جمهوری اسلامی و برای بزیر کشیدن آن تلاش کنند.
٢١ ژوئن ٢٠١٢
منتشره در نشریه کمونیست هفتگی شماره 134
