کارگران گروه ملی صنعتی فولاد ایران (اهواز) و اعتصابات و اعتراضات پرجمعیت و درخشان آنها در جنبش کارگری و سیاست ایران و جهان شناخته شده است. کارخانه های زیرمجموعه گروه ملی صنعتی فولاد ایران شامل: کارخانه فولاد سازی، کارخانه نورد کوثر، کارخانه نورد تیر آهن، کارخانه لوله سازی، کارخانه ماشین سازی، کارخانه های نورد میلگرد و مفتول است که بیش از ٤٠٠٠ کارگر در آن مشغول به کار بودند. همینطور شرکتهای شفق راهیان اکسین و فولاد اکسین از شرکتهای وابسته به گروه ملی فولاد ایران هستند. در دهه های قبل از گروه ملی بعنوان یکی از مجموعه های بزرگ و “مهمترین قطب تولید فولاد کشور” نام برده میشد. مجموعه ای که بیشترین مقدار از نیاز مصرفی فولاد کشور را تولید میکرد. با توجه به فعال نبودن خطوط تولید ذوب آهن و زیر ظرفیت کار کردن خطوط تولیدی دیگر، در حال حاضر این مجموعه صنعتی حدود ٣٠٠٠ کارگر دارد.
در سیر موسوم به خصوصی سازی، سال ۱۳۸۸ امیرمنصور آریا (مه آفرید خسروی) مالک گروه ملی صنعتی فولاد ایران شد. مه آفرید خسروی به همراه برادرانش در سال‌های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵ مشغول گاوداری بودند و ناگهان در مدت کوتاهی از وی بعنوان “دویست و نودمین فرد ثروتمند جهان” نام برده شد. در سال ١٣٨٩ “شرکت توسعهٔ سرمایه گذاری امیرمنصور آریا” در راستای اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی، بطور عجیب و محیرالعقولی توانست؛ ۹۵٫۲ درصد از سهام گروه صنعتی فولاد ایران، ۹۴٫۹۶ درصد از سهام ماشین سازی لرستان، ۹۵ درصد از سهام مهندسی خط و ابنیهٔ فنی راه‌آهن (تراورس) و ۳۹٫۵ درصد از سهام فولاد اکسین خوزستان را خریداری کند. سرمایه این شرکت در خرداد ۱۳۸۵ برابر با ۵۰ میلیون تومان بود و در بهمن ۱۳۸۷ به ۲۰ میلیارد تومان افزایش یافت! امیرمنصور آریا صاحب بیش از بیست شرکت تولیدی و بانک و مجموعه خدماتی و تجاری بود.
با اختلاس ۳۰۰۰ میلیارد تومانی نام امیرمنصور آریا سر زبانها افتاد و اعدام سریع وی در خرداد ١٣٩٣ شرکای حکومتی فساد را از چشمها پنهان کرد. از سال ١٣٩٠ گروه ملی فولاد تحت کنترل قوه قضائیه بود و تحت عنوان “رد مال” تاراج و رسما به توقف تولید در بخشهای مختلف و تعطیلی کامل کشانده شد تا بعنوان شرکت زیان ده با بدهکاری بالا در سال ١٣٩٥ با قیمت نازل واگذار شد. سال ۹۵ در دادستانی عمومی تهران، ۶۳ درصد سهام فولاد اهواز به بانک ملی، ۴ درصد به بانک سپه و ۲ درصد به بانک رفاه واگذار شد. این بار بانک ملی بلای جان کارگران شد. اعتراض و اعتصاب بزرگ و طولانی کارگران گروه ملی در ماههای آبان و آذر ١٣٩٧ بدنبال این روند است. جواب حکومت به خواستهای کارگران در آذر ماه بعد از ٣٨ روز اعتصاب و تظاهرات، حمله شبانه به منازل کارگران و بازداشت ٣١ نفر آنها بود.
دور جدیدی اعتصاب کارگران فولاد
دور جدید اعتراضات کارگران گروه ملی از روز شنبه ٢ دیماه ١٤٠٢ شروع شد. سال ۱۴۰۱ نیز چند مورد کارگران فولاد اعتراض و اعتصاب کردند که با شکایت کارفرما و اخراج و محکومیت شلاق و جریمه کارگران مواجه شد. از سال ۱۳۹۷ که اعتصاب و اعتراضات شکوهمند و طولانی کارگران در اهواز برگزار شد، اعتصاب جاری از بزرگترین اعتصابات کارگران فولاد است. اعتصابی که میتواند بسرعت در صنایع فلزی و دیکر مراکز فولاد کشور و ذوب آهن و معادن تاثیرگذار باشد. یک خواست محوری اجرای طرح طبقه بندی مشاغل است که قلدری می کنند و اجرا نمیکنند. کارگران در ماههای گذشته در اعتراض به عدم اجرای طرح طبقه بندی مشاغل دست به اقداماتی زدند. از جمله روز چهارشنبه ١٧ آبان ۱۴۰۲، کارگران بخش های مختلف در هر دو شیفت صبح و عصر در اقدامی اعتراضی و سمبولیک از رفتن به سالن های غذاخوری محل کار و گرفتن غذا امتناع کردند. همینطور روز شنبه ٢٠ آبان ۱۴۰۲ کارگران بخشهای مختلف برای ساعاتی دست از کار کشیدند و در مقابل ساختمان مدیریت در درون مجتمع اجتماع کردند. در راهپیمائی درون شرکت متحدانه بر اجرای فوری طرح طبقه بندی مشاغل و بازگشت به کار آقای کریم سیاحی تاکید کردند.
در ماههای گذشته کشمکش کارفرما با کارگران ادامه داشته است. از جمله با پرونده سازی به بهانه تجمع کارگران در اعتراض به عدم اجرای طبقه بندی مشاغل و شعار سر دادن علیه مدیریت در سال گذشته شش کارگر سرشناس را اخراج کردند. این کارگران اخراجی با شکایت به اداره کار استان خوزستان به سر کار خود بازگشتتند، اما کریم سیاحی علیرغم داشتن رای اداره کار و دادگاه، کارفرما اجازه بازگشت به کار وی را نداد. در ادامه این فشارها در خرداد ماه شرکت پیمانکاری وابسته به گروه ملی یعنی “شرکت صنعتی و بازرگانی شفق راهیان اکسین” با موضوع “اخلال در نظم عمومی” شکایتی علیه کارگران در شعبه ۱۰۸ کیفری اهواز ثبت کرد که در دادگاه رای و قرار منع تعقیب گرفت. بلافاصله پس از صدور قرار منع تعقیب، شهریار مقیمی فرد وکیل این شرکت، از هفده نفر از کارگران گروه ملی فولاد شکایت کرد. سناریوئی با خریدن این و آن سرهم کردند. با استناد به ادله حراست گروه ملی فولاد و مطالب وکیل پرونده، آقایان؛ ۱- مهدی ولی پور ۲- خالد شریفی ۳- رعید عبیداوی۴- طارق خلفی ۵- سید رسول حراگ ۶- نادر حردانی ۷-علی نادری ۸- مهدی نگراوی ۹- مسعود حیدری ۱۰- عبدالحسین حمیدی‌پور ۱۱- مصطفی عبیات ۱۲- عبدالکریم سیاحی ۱۳- کاظم حیدری ۱۴- علی الهی فر ۱۵- هادی وائلی زاده ۱۶- حسن جاوید حمودی ۱۷- غریب حویزاوی، به اتهام “اخلال در نظم عمومی از طریق ایجاد هیاهو و جنجال” در جریان اعتراضات سال ۱۴۰۱ این مجموعه با محکومیت شلاق و جریمه مواجه شدند.
کارگران بارها هشدار دادند، اما گوش محمدی مدیرعامل بی ادب بدهکار نبود. علی محمدی و ابواب جمعی در هیئت مدیره با حمایت امنیتی ها حملات را علیه کارگران گسترده تر کردند. اعتصاب روز شنبه دوم دیماه ١٤٠٢ در اعتراض به مسدود کردن کارت و ممنوع الورود شدن به شرکت ٢١ نفر از کارگران و مجموعا تعلیق از کار ٣٧ کارگر و عدم اجرای صحیح طبقه بندی مشاغل شروع شد. در اینروز کارگران درب های ورودی شرکت را بستند و عبور و مرور را در اختیار خود گرفتند. سپس محمدی کارفرمای فولاد را، که از ترس کارگران خود را در یکی از دفاتر ساختمان اداری معاونت فنی قایم کرده بود، پیدا کردند و از شرکت بیرون انداختند. خواست خلع ید از بانک ملی و عزل محمدی در کنار خواستهای دیگر بجلو رانده شد. اقدامات سرکوبگرانه کارفرمایان هیچکدام نتوانست اتحاد و عزم کارگران گروه ملی را درهم شکند. اینبار کارگران آمده اند تا در کنار خواستهای دیگر، محمدی را عزل و از بانک ملی خلع ید کنند.
“شرکت زیان ده” دروغ است
نهایتا کارفرما، بجای اجرای طبقه بندی مشاغل، مقداری “علی الحساب” به حساب کارگران واریز کردند. کارگران این بازی کارفرما را قبول ندارند و “اجرای همسانسازی بدون حقه بازی” را طرح میکنند. میگویند دلیل عدم اجرای طرح طبقه بندی مشاغل اینست که شرکت زیان ده است. سخنان و گزارشهای رسمی خودشان علیه این ادعا است؛ مدیرعامل شرکت فولاد اُکسین خوزستان خبرداد: “رکورد فروش ماهیانه فولاد اُکسین خوزستان شکسته شد/ فروش ۷۸ هزار تن ورق فولادی در یک ماه/ تحقق ۱٠۹درصدی برنامه فروش ۹ ماه ابتدایی ۱۴٠۲. وی اضافه کرد فروش محصولات اصلی شرکت فولاد اُکسین در آذرماه سالجاری به ۷۸ هزار و ۸۵۳ تن رسید و برنامه فروش ۹ ماه ابتدایی ۱۴٠۲، با تحقق ۱٠۹ درصدی همراه شد. علی محمدی با اعلام این خبر، اظهار کرد: رکورد فروش ماهانه محصولات اصلی، با همت و تلاش کارکنان، پس از ۲ سال شکسته شد و ارزش ریالی فروش آذرماه حدود ۱۷ هزار و ۴٠٠ میلیارد ریال بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۱۵۳ درصد افزایش یافته است”. سایت گروه ملی فولاد اعلام میکند: ” اکنون این مجتمع عظیم با ظرفیت سالیانه ۱,۴۳۵,۰۰۰ تن فرآورده های فولادی و ۴۳۰,۰۰۰ تن شمش فولادی ضمن تأمین بخش عمده ای از نیازهای کشور، یکی از صادرکنندگان مهم محصولات فولادی می باشد”.
اختلاس، فساد لجام گسیخته و ولخرجی مدیرعامل در باشگاه های ورزشی اجازه همسانسازی حقوق ها با دیگر شرکتهای فولادی و اجرای طبقه بندی مشاغل را نمیدهد و نه زیان ده بودن شرکت. آنچه برخی خطوط تولید شرکت را متوقف و یا زیر ظرفیت رانده است، فساد مستمر و تلاش برای بالا کشیدن بیشتر اموال آنست که بهایش را کارگران با فقر و ناامنی شغلی و بیکاری و اخراج می پردازند.
خواباندن سرویس های کارگران
اقدامات جبونانه دیگری در این روزهای اعتصاب از جانب کارفرما صورت گرفته است. از جمله عصر سه شنبه ٥ دیماه، مسئولین ترانسپورت شرکت به سرویس های ایاب و ذهاب دستور دادند که از فردا در محل کار حضور نیافته و از ارائه خدمات به پرسنل گروه ملی خودداری کنند. این اقدام سرکوبگرانه و اعتصاب شکنانه برای کاهش جمعیت کارگران در اعتصاب و راهپیمائی صورت گرفته است. سرویس های غذاخوری هم تقریبا تعطیل بودند. این تیر هم به سنگ خورد. کارگران گفتند: “خودمان ماشین داریم و حتی اگر وسیله نقلیه یافت نشد، در راه رسیدن به هدف و احقاق حقوقمان کیلومترها فاصله منزل تا شرکت را پیاده طی خواهیم کرد”.
برگزاری مجمع عمومی
سه شنبه ۵ دیماه کارگران فولاد برای تداوم اعتصاب و فرموله کردن خواستهایشان مجمع عمومی بزرگ خود را برگزار کردند. خواستهای کارگران فولاد اهواز عبارتند از: ١- رفع ممنوعیت ورود به شرکت کارگران تعلیق شده و بازگشت به کار کارگران اخراج‌شده قبلی. ٢- همسانسازی دستمزدها برابر دریافتی کارگران شرکتهای فولادی هم‌جوار. ٣- اجرای کامل و فوری طبقه‌بندی مشاغل. ٤- قراردادی شدن کلیه کارگران شفق. ٥- برکناری مدیرعامل فاسد و خلع مالکیت از بانک ملی. ٦- مشارکت کارگران در امر مدیریت شرکتی که متعلق به خود ما است.
سنت مجمع عمومی کارگری در شرکتهای بزرگ صنایع فلزی و فولادی از جمله ذوب آهن اصفهان و فولاد مبارکه و گروه ملی فولاد اهواز قدیمی است. مجمع عمومی در این شرکتها نقش شورای پایه را ایفا میکند. در هفته جاری و در روزهای اعتصاب موج تهدیدها مرتبا افزایش می یافت و اطلاعات نیز همراه دولت و کارفرما بر سکوت کارگران و قبول همان “علی الحساب” پرداختی کارفرما تاکید میکرد. همزمان دادگاه و قانون و امام جمعه و شورای تامین در کنار فاسدین استثمارگر مانند علی محمدی و بانک ملی هستند. کارگران مانند همیشه تنها نیروی خودشان را دارند و این نیرو را وقتی که درگیر مبارزه هستند تنها با مجمع عمومی میتوانند بمیدان بیاورند و در میدان نگاهدارند و متحدتر بیرون ببرند. نقطه قدرت و مطلوبیت مجمع عمومی را باید در قدرت بسیج توده کارگران، دخالت مستقیم و جمعی شان در امر مشترک و منفعت مشترک دید. درست در شرایطی که تهدیدها قرار است بترساند و عقب براند و تمهیدات کارشکنانه و اعتصاب شکنانه دراین راستا بیوقفه صورت میگیرد، مجمع عمومی نیروی وسیعتری را بمیدان می آورد. اتکای مستمر به مجمع عمومی، کلید متحد نگاهداشتن کارگران و گسترش قدرت اعتصاب برای پیگیری خواستهای برحق کارگران است.
جلسه شورای تامین با تعدادی از کارگران
سه شنبه شب ٦ دیماه، شورای تامین اهواز با جمعی از کارگران جلسه ای برگزار کرد که بدون نتیجه ای به پایان رسید. این جلسه تکرار متفاوت حرفهای علی محمدی در کنار تهدید بشیوه دیگری بود. تنها نتیجه این جلسه برای کارگران اینبود که تحقق خواستهای برحق آنها از مسیر تقویت اتحاد و گسترش اعتصاب میگذرد. کارگران معترض فولاد با اعتصاب و اجتماع و راهپیمائی هر روزه با شعار “کارگر می‌میرد، ذلت نمی‌پذیرد” بر عزم و اتحادشان تاکید می کنند و هر روز نیروی بزرگتری را بمیدان می آورند.
امروز پنجشنبه ٧ دیماه، ششمین روز اعتصاب بزرگ کارگران گروه ملی برگزار شد. امروز پنجشنبه ٧ دیماه در شرکت، جلسه ای برای مذاکره با حضور نمایندگان منتخب مجمع عمومی کارگران با نمایندگانی از اداره کار خوزستان، نماینده بانک ملی، چند نماینده امنیتی و دولتی در باره خواستهای کارگران برگزار شد.
خلع ید تاکتیکی هوشیارانه
خواست “برکناری مدیر عامل علی محمدی و خلع ید از بانک ملی”، خواست و تاکتیکی هشیارانه است. مضافا، کارگران فولاد تجربه خلع و برکناری رضا موسوی مدیرعامل و مالک سابق فولاد را دارند. در شرایطی که کارفرما تلاش دارد کارگران مبارز فولاد را منکوب و ساکت و تعلیق و اخراج کند و حتی قوانین و مصوبات خودشان را در مورد اجرای طرح طبقه بندی مشاغل و همسانسازی دستمزدها اجرا نمیکند، کارگران ناچارند در سطح تهاجمی تری ظاهر شوند. چلنج کردن کارفرما، بیرون انداختن از شرکت و دورخیز برای خلع ید از بانک ملی، پاسخ کارگران است. این یعنی کارگر سناریوی کارفرما را نمی پذیرد. یعنی چنین حقی را برای کارفرما قائل نیست که مانند برده با وی رفتار کند و هر سیاست ضد کارگری را پیش ببرد. کارگر با اهرم اعتصاب و توقف تولید، با تکیه به قدرت و خرد جمعی برای پیگیری منافع مشترک آنی و آتی، برای تغییر مناسبات خشن حاکم بر محیط کار، برای حق کنترل و نظارت بر اجرای منویات محیط کار که متعلق بخود میداند و بدون وی اصولا وجود ندارد، بدرستی تلاش میکند. اتخاذ تاکتیک خلع ید در بیشتر شرکتهائی که عنوان “زیان ده” دارند و با واگذاری ها ناامنی و بیکاری تهدیدشان میکند، تاکتیک مربوط و منطبق با شرایط سیاسی با ظرفیت بمیدان کشیدن توده کارگران است. این تاکتیک بدرست با حق و خواست “مشارکت کارگران در امر مدیریت شرکتی که متعلق به خود ما است” ترکیب شده است.
خواستهای امروز کارگران فولاد چکیده و فشرده تجارب عملی جنبش کارگری و مبارزات متعدد کارگران گروه ملی و شرایط مشخص آنهاست. مبارزه شکوهمند جاری همه این خواستها را میخواهد. اینکه کدام خواست در کدام مقطع به صدر و اولویت مبارزه رانده میشود، تابعی از سیر عملی مبارزه و تناسب قوا و فاکتورهای دیگر از جمله و اساسا میزان اتحاد و انسجام کارگران است. تکیه مستمر و آگاهانه بر مجمع عمومی در تمام سطوح، یک تضمین عملی و راهگشا و موثر در این امر است. درود بر رزم و اتحاد کارگران گروه ملی فولاد اهواز.
٢٨ دسامبر ٢٠٢٣