همه ما کم و بیش این اصطلاح را شنیده ایم که وقتی کشتی در حال غرق شدن است اول موشها فرار میکنند.این حکایت امروز دولت محافظه کار به رهبری بوریس جانسون است. استعفای وزیر خزانه داری بریتانیا و وزیر بهداشت که قبلا ایشان هم وزیر خزانه داری بوده است حاکی از بحران عمیق اقتصادی است که دامنگیر این کشور شده است. کمتراز ۲۴ ساعت حدود ۶۰ نفر از وزرا و دستیاران و معاونان وزرا استعفاء دادند. بحران حکومتی منجر به سقوط دولت جانسون و کناره گیری وی از رهبری حزب محافظه کار و پست نخست وزیری شد.
تحلیل گران میدیای بستر اصلی و اکثر هیئت حاکمه بریتانیا در قدرت و اپوزیسیون، بحران کنونی دولت جانسون را عدم” صداقت، شایستگی و بینش ” عنوان میکنند. که حقیقتی انکار ناپذیر در آن وجود دارد اما از نظر من این کل ماجرا نیست! پشت پرده جنجال “پارتی گیت”، “اوون پترسون”، “کریس پینچر” بحران عمیق اقتصادی خوابیده است. حزب محافظه کار از سال ۲۰۱۰ زمام امور را در دست دارد. رفراندوم خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۶ جواب بخش راست و افراطی هیئت حاکمه بریتانیا به بحران مزمن اقتصادی بود. ۶سال از رفراندوم میگذرد. طبق برآورد بانک مرکزی انگلستان خروج این کشور از اتحادیه اروپا به قیمت هفته ای ۴۴۰ میلیون پوند ضرر اقتصادی است که تاکون بالغ بر ۱۳۹ میلیارد پوند شده است.
سازمان ملل اعلام کرد:” رشد اقتصاد جهانی در سال ۲۰۱۹ به کمترین حد در ده سال گذشته رسیده است”. از نظر گزارش سازمان ملل “طولانی شدن اختلافات تجاری و کاهش سرعت سرمایه گذاری داخلی ” باعث کاهش رشد اقتصادی است.
از نظر ما مارکسیستها بحرانهای سرمایه داری ناشی از شکست سیستم برای تولید ثروت کافی نیست چون تمام امکانات برای تولید کالاو ثروت با نیروی میلیونی طبقه کارگر وجود دارد. اما مسئله اصلی نظام سرمایه داری عدم ظرفیت آن برای ایجاد سود کافی که منجر به این بحرانها میشود. مسئله نه از کمبود بلکه از مازاد ناشی میشود!
بنابراین بحران کنونی قبل از پاندمی کرونا و جنگ در اکراین در جریان بوده است. این دو عامل باعث تشدید بحران هستند نه علل بحران کنونی در این کشورها! تورم در بریتانیا در حال حاضر نزدیک ده درصد است که در پاییز امسال به بالای ۱۱ درصد خواهد رسید. بحران معیشتی دامن اکثریت جامعه را گرفته است. افزایش 1.25 درصدی بیمه ملی سرشکن کردن بیشتر ریاضت اقتصادی روی سر طبقه کارگر است. اعتصابات کارگری در بخشهای مختلف ،جامعه را به سمت یک فلج کامل سوق میدهد. بحث رکود اقتصادی از تحلیل به واقعیت نزدیک میشود. مراکز توزیع غذای رایگان موسوم به ” فود بانک” با مشتریان زیادی روبر هستند. مردم مجبورند بین گرم کردن منازل و پختن عذای گرم یکی را انتخاب کنند. بیش از ۱۲ سال ریاضت اقتصادی شیرازه زندگی مردم را برهم زده است. سیاست جنگ طلبانه بوریس جانسون و قایم شدن پشت بحران اکراین عمر کوتاهی داشت و دیگر خریداری در میان نزدیکترین متحدانش ندارد.
بحران اقتصادی کنونی فقط مختص دولت بریتانیا نیست و دولت آمریکا به عنوان بزرگترین اقتصاد جهانی به سمت رکود پیش میرود. این بحران خود را در انتخابات فرانسه و رای بالای راست افراطی به رهبری “مارین لوپن ” برای پارلمان فرانسه نشان میدهد. دولت آلمان وضعیت مشابهی دارد. ادامه جنگ در اکراین باعث تعمیق بحران اقتصادی میشود. جواب هیئت حاکمه بورژوازی دامن زدن به احساست کور ناسیونالیستی و راست افراطی است. جواب طبقه کارگرباید در این کشورها نه تنها اعتصاب و اعتراض بلکه سازماندهی برای جارو کردن همه این دارو دسته های فاشیست در قدرت و اپوزیسیون باشد. کشورهای سرمایه داری با موجی از اعتراضات و اعتصابات کارگری مواجه خواهند شد که باردیگر مطلوبیت راه حل سوسیالیستی برای حل بحران اقتصادی را روی میز جامعه خواهد گذاشت.
***
